Nowe Bystre

23 października 1943 roku w odwecie za udział w partyzanckim oddziale Wojciecha Duszy „Szaroty” Niemcy rozstrzelili w Nowem Bystrem pięć osób. Byli to:
• Jan Piton - lat 45
• Stanisław Skubisz "Ziemion" - lat 36
• Stanislaw Staszel "Hatos" - lat 35
• Jan Tylka "Jaś" - lat 43
• Andrzej Zubek "Tomek" - lat 15

Dla upamiętnienia 70-tej rocznicy tej zbrodni, w dniu 23 października 2013 roku o godzinie 17 w kościele parafialnym w Nowem Bystrem odprawiona została msza święta w intencji rozstrzelanych, którzy oddali swe życie za wolną Polskę.
27 października 2013 roku o godzinie 15 na „Maciuźni” przy drodze na Dutkówkę został poświęcony krzyż i tablica upamiętniająca miejsce rozstrzelania Jana Pitonia i Stanisława Skubisza „Ziemiona”.
Pomnik pamięci poświęcił ksiądz proboszcz Aleksander Salamon, który wraz z księdzem Henrykiem Michalakiem poprowadził modlitwy w intencji pomordowanych, po których odsłonięcia tablicy dokonał Józef Pitoń.
W uroczystości wzięły udział rodziny pomordowanych, mieszkańcy Nowego Bystrego i sąsiednich wiosek, młodzież szkolna. Poczet sztandarowy wystawił Związek Podhalan oddział Nowe Bystre. Po wierchach rozległy się też nuty góralskiej muzyki zagranej przez naszych muzykantów.
Pomysłodawcą i wykonawcą tego miejsca pamięci był wnuk jednej z ofiar Józef Pitoń wraz ze swoim ojcem Janem, który tak przedstawił motywy swojej inicjatywy:

- Słuchając wielokrotnie opowiadań naocznego świadka, mojego ojca Jana o tamtych tragicznych wydarzeniach od dawna nosiłem się z zamiarem upamiętnienia na ,,Maciuźni'', miejsca pomordowania dziadka Jana Pitonia oraz Stanisława Skubisza ,,Ziemiona". Dla mnie dziadek jest wzorem patrioty , który mimo licznej rodziny odważył się na pomoc partyzantom. Za swoją postawę zapłacił najwyższą cenę - życie. Uważam, że upamiętnienie tego miejsca jest naszą powinnością, a 70-ta rocznica tych tragicznych wydarzeń dodatkowo mnie zmotywowała do postawienia krzyża i kamienia upamiętniającego.
Wspólnie z moim ojcem Janem udało nam się to zrealizować, a do mojej inicjatywy przyłączyli się inni członkowie rodziny. Mamy nadzieję że pamięć o tamtych wydarzeniach będzie nadal żywa a pomnik ten dla młodych pokoleń będzie małym przyczynkiem do poznawania historii naszej ,,Małej Ojczyzny".

Oddział partyzancki "Szaroty" był pierwsza formacją zbrojną na Podhalu, która w latach 1942-1943 podjęła walkę z niemieckim okupantem i kolaborantami. Działali na obszarze od Raby Wyżnej po Gubałówkę.

Fotografie: Katarzyna Sikora